Cô Chín Thượng Ngàn là vị thánh cô nổi tiếng linh thiêng bậc nhất trong Tứ Phủ Thánh Cô, cô được cho là giáng hiện của Cô Chín Sòng Sơn nơi thượng ngàn. Người ta kể rằng Cô Chín được giang thế 9 lần và hiện thân của cô được rất nhiều tích khác nhau như Cô Chín Giếng, Cô Chín Sòng Sơn, Cô Chín Thượng Ngàn…
“Bóng gương nga soi miền Nam ViệtGặp bạn hiền ai biết rằng aiCó tiên than nữ đan đàiQuản cai chín giếng nơi ngoài Sòng SơnSo bề tài sắc ai hơnHoa ghen mặt ngọc liễu hờn mày châu”
Nội dung bài viết
Sự tích về Cô Chín Thượng NgànCăn Cô Chín thì thế nào ?Hầu giá Cô Chín Thượng NgànChầu Văn Cô Chín Thượng NgànBản văn số 1Bản văn số 2Bản văn số 3Bản văn số 4Bản văn cô Chín múa quạtĐền thờ Cô Chín Thượng NgànKhánh tiệc Cô Chín Thượng NgànSự tích về Cô Chín Thượng Ngàn
Cô Chín Thượng Ngàn đều là hiện thân của Cô Chín Sòng Sơn, là vị thánh cô đứng hàng thứ chín trong Tứ Phủ Thánh Cô, sau Cô Tám Đồi Chè và trước Cô Mười Đồng Mỏ. Dân gian kể rằng Cô Chín là vị Tiên Cô tài phép (cũng có thuyết cho rằng cô là con gái thứ 9 của Đức Vua Cha Ngọc Hoàng Thượng Đế) Cô giáng trần, hóa thành Cô bán nước ở cổng trước đền Ba Dọi, theo hầu Mẫu Sòng) theo hầu cận Thánh Mẫu Liễu Hạnh trong Sòng Sơn, cũng có tài liệu cho rằng Cô hầu bên Chầu Cửu hay Mẫu Thoải.
Bạn đang đọc: Đền cô chín thượng ngàn ở đâu
Theo sự tích dân gian, Cô Chín là người tài giỏi có phép tiên thần thông quảng đại, Cô tinh thông thuật xem bói, 1000 quẻ cô bói ra không sai một quẻ nào. Ai phạm tội gì, Cô về tâu với Thiên Đình cho thu giam hồn phách rồi Cô hành cho điên dại. Khi thanh nhàn, Cô dạo chơi khắp trời Nam, đất Việt, đi qua thấy xứ Thanh cảnh lạ đẹp vô biên, cô liền cho hội họp thần nữ năm ba vạn cát, lấy gỗ sung làm nhà còn cây si thì cô mắc võng. Nhân dân quanh đây cầu đảo thấy linh ứng nên lập đền thờ cô ngay tại đất này. Với phép thần thông quảng đại cùng biệt tài xem bói nghìn quẻ trong những năm chống giặc ngoài xâm lược, cô đã phò vua giúp nước bằng cách tiên đoán trận mạc nhờ đó mà trăm trận trăm thắng.
Cô Chín linh thiêng giúp người cứu đời nên người dân ở khắp muôn nơi luôn dành sự tôn kính nhất định đối với Cô. Theo đó, tại mỗi nơi thờ phụng, người ta lại gọi Cô bằng cái tên khác nhau kèm với sự tích về Cô với tên gọi như: Cô Chín Suối Rồng tại Hải Phòng, Cô Chín Thượng Ngàn tại Bắc Giang, Cô Chín Sòng Sơn tại Thanh Hòa đều là nhưng cách gọi tên khác của Cô Chín. Tại những đền phủ này, nhân dân đều áp dụng hình thức thờ vọng Cô, mong Cô ban phước lành, bình an tới cho muôn dân.
Cô Chín Thượng Ngàn là một trong những hóa hiện của Cô Chín, cô là tiên nữ theo hầu cận kề Mẫu Thượng Ngàn, cô giáng trần nói tiếng Mán, tiếng Mường, cô múa đuốc soi đường, thêu hoa trên vải. Và vì cô Chín vốn là tiên nữ trên thiên cung, hầu cận Mẫu Liễu Hạnh nên Cô Chín thuộc về Thiên Phủ. Tuy vậy, Cô Chín được thờ tại các nơi miền núi thường được gọi là cô Chín Thượng với nghĩa Thượng Ngàn. Theo quan điểm của người viết thì Cô Chín ngự ở cả 3 ngôi: Thượng Thiên, Thượng Ngàn và Thoải Phủ. Trong Tứ Phủ Thánh Cô chỉ có một Cô Chín mà thôi và Cô Chín hóa thân vào cả 3 ngôi: Thượng Thiên, Thượng Ngàn và Thoải phủ.
>>> Xem chi tiết về: Sự tích Cô Chín Sòng Sơn và đền Chín Giếng
Căn Cô Chín thì thế nào ?Những người có kinh ngiệm cho rằng, người có căn Cô Chín thường sinh vào tháng 9 âm lịch. Những người mang căn cô thường rất thông minh, sắc sảo, nhanh nhẹn, cốt cách thanh cao, đặc biệt là họ còn thích những máu sắc nổi bật như màu hồng, màu đỏ màu cam và thích các loại hoa thơm. Không những thế, người có căn cô Chín thì cũng có tính cách rất ghê gớm, nghiêm khắc của Cô Chín. Dù vậy nhưng tâm can những người này lại rất thánh thiện, tốt bụng và thương người vô bờ bến.
Về giác quan thứ 6, những người có căn cô chín thường sát âm, hay cảm nhận được người ở cõi âm. Do đó người có căn Cô Chín thường có khả năng xem bói, chữa bệnh âm và gọi hồn. Nhiều người biết mình có căn Cô Chín rồi kêu căn Cô long đong trắc trở, khổ sở quá thì phải ra mở phủ cho đỡ khổ nhưng mấy ai biết được đó chỉ là giải pháp tạm thời và việc mở phủ cũng không dễ dàng. Việc khổ sở long đong đó cũng chưa chắc là do cơ hành vì chẳng Thánh nào bắt mình thế này thế kia, điều này có thể do phúc kém hoặc duyên nợ nhiều hoặc do chính tâm bản thân mình đã không yên. Tốt nhất vẫn nên chăm chỉ tích đức trả nợ duyên cho hết và tĩnh tâm tu tập là ắt sẽ hết. Nếu thấy số mình khổ thì cũng đừng nên đổ tại là do cơ hành. Các cụ có câu “đức năng thắng số”, số của mình là do mình tạo ra, nghiệp tốt xấu thế nào thì mình cũng tạo rồi, bây giờ mới cải thiện thì chỉ cần tu nhân tích đức, thờ kính cha mẹ, kêu cầu gia tiên là được. Vì nếu có căn cô, được cô thương thì “muốn làm người bình thường cô cũng không cho”.
Hầu giá Cô Chín Thượng NgànKhi ngự đồng, cô Chín Thượng Ngàn mặc áo hồng phơn phớt màu đào phai, có khi cô múa quạt tiến Mẫu, múa cờ tiến Vua, cũng có khi cô thêu hoa dệt lụa, rồi lại múa cánh tiên. Ai cầu đảo cô đều sắm sửa lễ vật: nón đỏ, hài hoa, vòng hồng để dâng cô đều được cô chứng minh.
Chầu Văn Cô Chín Thượng Ngàn
Bản văn số 1
Nguyên xưa giá ngự đền SòngQuyền cai cửu tỉnh hầu trong bơ tòaCây sung cô lấy làm nhàCây doi làm cửa trông ra ngoài đềnThanh Hoa cảnh lạ vô biênĐời vua Minh Mệnh lập đền thờ ngayMẫu thời ngự chín tầng mâyCô nay mắc võng ngự rầy cây sungÂm dưong có mạch giao thôngChín mươi chín giếng công đồng chảy raĐền thờ đừong cái vô quaLối vào Thanh Hóa lối ra Ninh BìnhĐồi ngang sơn thủy hữu tìnhĐôi bên Long hổ đua tranh chầu vàoVốn xưa cô ngự Thiên TàoBởi sa chén ngọc cung cao đế đìnhCho nên cô mới giáng sinhTuổi vừa tám chín gia hình còn thơTrần gian uốn lữoi đong đưaAi mà không biết tình cô khó chiềuCó khi cô ngự cây kiêuAi đi đến đấy ra điều đơn saiCô về tâu mẫu thiên đàiThu giam hồn phách bỏ ngoài giang tânLàm cho mê mẩn tâm thầnLàm cho chuyển động tấm thân mơ màngBiết ra phải đến kêu vanCô tha thời được bình an lại lànhTiên cô có phép tàng hìnhSai năm quan tướng lôi đình ở trongPhép cô lục trí thần thôngCô ảnh đầu đồng xem bói được minhAi mà lễ bái tâm thànhViệc gì cô cũng chứng minh phán truyềnDù ai tiến cúng về đềnMùi hương thấu đến tự nhiên cô vềHương xông thơm ngát bốn bềNgự đồng truyền phán việc gì chẳng saiAi mà xem bói cầu tàiCùng trong gia sự chẳng sai chút nàoÂm dương phần mộ thấp caoCô nay soi xét việc nào chẳng saiPhép cô linh ứng đại tàiTam tòa lục bộ khâm sai động đìnhDù ai đổi số nhân sinhTuy rằng chữ thập cải hình chữ thiênPhúc cho vô lượng vô biênSai năm quan tướng về miền cây thôngCó khi cô hiện thung dungDạo chơi khắp hết đàng trong đàng ngoàiKhi cô ngự cảnh bồng laiGỉa người thục nữ trêu người tình nhânCát đằng duyên hợp tấn tầnDong chơi khắp hết hải thần ngao duKhi về cực lạc tây cùPhủ Nghĩa cho đến Đông phù giáp baPhủ Giầy chốn ấy bao xaLên tâu xuống rộng vào ra vẹn mườiCó khi bién hiện ra ngừoiThảnh thơi cô lại ngự đồi cây thôngĐàng ngoài cho chí đàng trongAi mà biết đến cô Sòng độ choLàm tôi đệ tử thánh côDâng văn sự tích thỉnh cô giúp đền.
Xem thêm: Lê Hiếu: ' Văn Mai Hương Và Con Đường Tình Ái Trải Đầy Trai Đẹp
Bản văn số 2
Gió thu thoảng ngát hương lanTrăng soi chín giếng nước vàng long lanhThanh hoa sơn thuỷ hữu tìnhCó cô Chín Giếng anh linh khác thườngXinh thời hầu cận Mẫu VươngDọn hàng quán mát âm dương núi SòngCầm đàn luyện khúc năm cungGọi hồn non nước dục lòng thế nhânCung thương gió Sở mây TầnHồ cầm vọng nguyệt hoa xuân mỉm cươiSự lòng cố quốc đầy vơiSông thu nước chảy thuyền xuôi ngược dòngXế chiều sương tản tuyết đôngCóng hồ tạm biệt tạ lòng quân vươngLíu lo chim én gọi đànỬ ơ tiếng vượn gọi con canh trườngSáng trời gà gáy tan sươngCòn vang khúc nhạc canh trường đầy vơiTuy rằng theo Mẫu về trờiAnh linh xuất hiện núi đồi Thanh HoaCây sung cô lấy làm nhàCây lan cổ thụ lắm hoa nhiều cànhĐền cô sơn thuỷ hữu tìnhĐôi bên long hổ đua tranh chầu vàoMinh đường tụ thuỷ hợp giaoCây si cô mắc võng đào hoạ caTháng hai nô nức gần xaRước vào Ba Dội rước ra đền SòngÂm dương đôi mạch giao thôngChín mươi chín giếng công đồng chảy raGiữa đường chính sứ người quaTrăng thanh gió mát hiện ra bán hàngNinh Bình,Thanh Hoá,Nghệ AnKẻ vô cầu tự rưóc chân nhang về thờLòng người như nuớc mùa thuThấm nhuần cây cỏ bốn mùa tốt xanhTay tiên tỉa lá vin cànhHoa tươi quả chín để dành đời sauChân cô lả bước tới đâuMở đường nhân nghĩa bắc cầu vinh hoaNón buồm vai quẩy lẵng hoaKhi vào xứ Huế khi ra Bắc thànhBóng hồng đủng đỉnh non xanhTrăng in đáy nước long lanh suối vàngGót tiên dong duổi dặm ngànHoa phô sắc tím lục lam da trờiLòng trần đục lắm ai ơiVô duyên hồ dễ mấy người gặp tiênVì dân đã nặng lời nguyềnBể sầu chưa cạn cõi tiên chưa vềCô vân ảm đạm chiều hèMuôn dân thành thị thôn quê ơn ngườiAnh hùng nữ kiệt ai ơiLinh uy quét sạch bầu trời sáng trongHồng dương rực rỡ tây đôngTrăng sao vằng vặc bể trong muôn đờiThắp hương khấn nguyện Phật TrờiNôm ra kính chúc mấy lời văn caCô về trắc giáng điện toàĐem nước chín giếng ban ra mọi ngườiLòng trần đã rửa sạch rồiTu nhân tích đức muôn đời hiển vinh.
Bản văn số 3
Chim kêu vượn hót trên ngànDưới khe cá bạc cá vàng chầu lênTam thai ngũ nhạc án tiềnTrăng thanh gió mát quần tiên hội đồng.Khi vui ngự chiếc xe rồngLúc buồn gảy khúc đàn thông,tỳ bàNgự đồng yến vũ,oanh caKhoan thai cô lại về tòa sơn trang.Rong chơi mười tám cửa ngànTam thập lục động sơn trang phép mầuTrở về Quán Cháo,Đền DâuDanh lam cổ tích một bầu cảnh tiên.Cửu Tỉnh,Mẫu đã ban truyềnQuyền cô chấp chính khắp miền trần gian.Dầu ai hữu sự kêu vanCô thương những kẻ trần phàm u mê.Những khi khuya sớm đi vềThập phương tiến bái cô xóa đi lỗi lầm.Ai mà ngạo ngược cường hungCoi thường cô Chín đền Sòng không thiêng.Hành cho điên đảo,đảo điênTrăm muôn thứ bệnh liên miên tháng ngày.Giận ai cô đã ra tayLàm cho đau ốm hẹn ngày mạng vongLàm cho bệnh ốp vào trongCơm ăn chẳng đựoc khiến lòng đầy vơiKhi lạnh lúc toát mồ hôiĐập đầu lạy đất bái trời mà kêuTìm cô cầu đảo bái kiềuCô về phán bảo những điều nhỏ toCô thương chỉ bảo dặn dòNước tiên chín giếng cô cho lại lành.Tiếng đồn cô Chín anh linhTrong Nam,ngoài Bắc phụng tình làm tôiTiên dù lánh hạc về trờiHồn thiêng vẫn ở lòng ngừoi thế gian.
Bản văn số 4
Bóng gương nga soi miền Nam ViệtGặp bạn hiền ai biết rằng aiCó tiên than nữ đan đàiQuản cai chín giếng nơi ngoài Sòng SơnSo bề tài sắc ai hơnHoa ghen mặt ngọc liễu hờn mày châuCung tiên giá ngự long lâuSửa sang xiêm áo về chầu Mẫu VươngCảnh tiên thú vị lạ nhườngCô đà dạo khắp bốn phương xa gầnPhép cô giá vũ đằng vânCứu người ngoài Bắc hiển thần cõi namDấu thiêng cô để trong amCây si đánh dấu ngàn năm thành chồiNền son liệt truyện hẳn hoiNgũ hành bát quái luân hồi Đồ ThưPhép cô biến hiện thần cơNhờ ơn Quốc Mẫu đã dư thế thầnTiên cô cứu trợ người trầnAi hay nhủ bảo ,biết thân giữu gìnVâng lời Mẫu nhủ cô lênNhờ tay tạo hóa được lên Châu TrầnMuôn nhờ gặp chốn thanh tânNhường xa bạn học nhường gần bạn tiênBa trăng đã ước mười nguyềnMiếu thờ cô lập thạch bàn cây siSòng Sơn rừng suối đi vềMột mầu hương lửa bốn mùa gió trăngThanh tân lịch sự nào bằngLấy cây làm tán lấy trăng làm đènThiếu cổ thụ cam toànMột màu hương khói bốn bên suối rừng đàn thôngPhách trúc vang lừngChim dâng quả cúng vượn dâng hoa hầuTiếng đồn khắp hết đâu đâuKẻ xin phép lạ người cầu bùa thiêngNén hương bát nước khấn nguyềnLễ kêu cô chín trình lên bơ tòaTàn nhang nước thải ban raUống vào bệnh đỡ ngay đà bình yênXin cô chắc giáng điện tiềnCây si giếng nước là nền dấu xưaĐồng cô hương khói phụng thờMấy người đã dễ được nhờ lộc vinhTrần gian lễ bạc tâm thànhCô lên thượng tấu thiên đình thánh cungTai trừ lộc hưởng thiên chungBát thiên thụ hưởng thiên xuân thọ trường.
Bản văn cô Chín múa quạt
Quạt tầu ba sáu nan xươngCô cầm tới quạt cô thương thanh đồngQuạt xanh quạt trắng quạt hồngQuạt trắng dưới thoải quạt hồng trên thiênĐôi tay múa lượn cánh tiênLầu lầu thu nguyệt thượng thiên trên trờiCánh tiên bay bổng tuyệt vờiNhác trông tựa thể giáng người tiên ngaQuạt cho gió lộng sơn hàQuạt cho nam nữ trẻ già vui tươiQuạt cho chim hót hoa cườiQuạt cho mát rượi lòng người thế gianQuạt cho sóng lặng bể anTrăng sao sáng tỏ xua tan mây mờTrần gian căn số phải thờChưa ra hầu hạ còn cơ còn đầyTưởng rằng thẹn gió e mâyAi ngờ phút nhớ phút khuây chẳng ngờKhi vui múa quạt múa cờMúa quạt tiến mẫu múa cờ tiến vuaDệt gấm thêu hoa:Đền thờ khung cửi bằng vàngThoi ngà nạm ngọc thừa nhàn thêu hoaVề đồng xe chỉ luồn saChỉ thêu ánh tuyết kim sa ánh vàngMũi kim (thêu) đưa xuống nhẹ nhàngĐưa lên khéo léo đảm đang thay làCô thêu thỏ lặn ác tàThêu non thêu nước thêu hoa thêu ngườiTiều phu kiếm củi trên đồiSóng cồn mặt nước cá bơi giữa dòngCô thêu mấy áng mây hồngThêu nàng chức nữ ngự cung Quảng HànTay tiên dệt lụa thêu loanCát hồng tiên nữ tòa vàng vua cha.
Đền thờ Cô Chín Thượng NgànĐền Cô Chín Thượng Ngàn ở Bắc Giang có thể coi là đền Cô Chín Thượng Thiên hay đền Cô Chín Thượng Ngàn đều được. Đền nằm ở Thôn Đền Trắng xã Đông Sơn, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang, đền Cô Chín Thượng Ngàn chỉ cách đền Chúa Nguyệt Hồ chừng 8 km, và cách đền Cô Bé Chí Mìu chừng 35 km. Đền Cô Chín Thượng Ngàn nằm trên đỉnh một quả đồi đầy cây xanh. Hiện nay đường lên đền đã được trải nhựa. Một con đường quanh co, ngoằn nghèo dưới những tán cây xum xuê. Ô tô đã dễ dàng lên thẳng đến sân đền. Ngôi đền nằm giữa bạt ngàn cây xanh trên đỉnh núi tạo nên một khung cảnh đầy chất thơ, lãng mạn, tràn trề linh khí. Đây là một ngôi đền có tiếng là linh thiêng.
Đền Cô Chín Thượng Ngàn trước đây chỉ có Động Sơn Trang thờ Tam vị Chúa Mường và Chúa Sơn Trang và một gian thờ bằng nứa lá thờ Vua Cha Ngọc Hoàng và Cô Chín Thượng Ngàn. Đền mới được xây dựng lại vào năm 2013 và 2014. Khi đó, đền đã phối thờ thêm Chầu Lục, Tứ phủ Thánh Chầu, Đức Thánh Trần Triều. Hiện nay ngôi đền đã khang trang, tố hảo rất nhiều so với trước đây.
Tại các vùng núi còn có Đền Cô Chín Tây Thiên tại Quần thể Du lịch Tâm Linh Tây thiên, Đền Cô Chín Đồng Mỏ tại Đồng Mỏ, Lạng Sơn, tại Đồng Hỉ, Thái Nguyên cũng có một đền Cô Chín Thượng, tại vùng gần cửa biển có Đền Cô Chín Suối Rồng Đồ Sơn. Tất nhiên, đền chính của Cô Chín là Đền Cô Chín Sòng Sơn ở Bỉm Sơn, Thanh Hóa.
Khánh tiệc Cô Chín Thượng NgànNgày 9/9 âm lịch hàng năm được quy định là ngày tiệc chính của cô Chín Thượng Ngàn. Nếu bạn đi lễ cô ngày này sẽ được xem lễ hội cô được tổ trức trang trọng lộng lẫy, linh thiêng. Ngoài ra ngày 26/2 âm lịch hàng năm nếu các bạn nghé qua đền Sòng Sơn sang đền Cô Chín sau đó tới đèo Ba Dội các bạn cũng được đón lễ hội Cô Chín Đền Sòng, Cô Chín Giếng nên cũng rất tuyệt vời nhé.
>>> Truy cập kênh Phủ Dầy Nam Định Official và nhấn Subscriber để theo dõi các video về Phủ Dầy Nam Định
